گفت‌وگوی تفصیلی با «خبرگزاری دانشجو»:
انحلال سازمان برنامه و بودجه به معنی آن این است که تنها یک نفر در قوه مجریه تصمیم بگیرد؛ البته سازمان برنامه و بودجه به شکلی که وجود داشت، کشور را به سمت اوامر ملکوانه پیش می برد، به صورتی که سازمان برنامه و بودجه باید به کسی که صرفاً از رئیس جمهور دستور نمی گیرد، تبدیل شود، بنابراین دولت یازدهم باید به بازسازی سازمان برنامه اقدام کند تا کارها با کیفیت بالا انجام شود.
گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»؛ پس از هفته‌ها پیگیری توانستیم در بین ترافیک برنامه‌های منوچهر متکی، وزیر سابق امور خارجه کشورمان ساعتی برای گفت‌وگو بدست بیاوریم. متن زیر مشروح دو ساعت جلسه صمیمی در هفته اول اردیبهشت است:
چه عواملی باعث شد در شرایطی که کشور در وضعیت خوبی از لحاظ اقتصادی بسر نمی برد و کار برای رئیس جمهور بعدی از جهات مختلف سخت است، وارد عرصه انتخابات شوید؟
در دو سال و اندی گذشته شرایط کشور را رصد کردم و وضعیت کلی کشور را از منظرهای مختلف مشاهده نمودم و شاهد بودم که برخی مشکلات در حال نهادینه شدن است، بنابراین ضرورت‌هایی را که در حوزه روابط خارجی در کلام رهبری مورد تاکید قرار گرفت که باعث اعتبار بخشیدن جایگاه ایران است، مورد بررسی قرار دادم و با آسیب‌شناسی تیمم در طی هشت ماه گذشته به جامعیتی از اوضاع و شرایط کشور رسیدم؛ از سویی از 34 سال پیش با مدیران سراسر کشور در ارتباط بودم و به نقاط ضعف و قوت کشور اشراف دارم، علاوه بر اینکه حضور 26-27 ساله من در دستگاه دیپلماسی کشور این امکان را به وجود آورده است که این رصد را در نقاط مختلف دنیا نیز داشته باشم و نمونه‌های موفق و ناموفق کشورداری را در دنیا بررسی کنم، بنابراین در مجموع وقتی به ظرفیت‌های خودم رجوع کردم با توجه به شاخص‌های مورد نظر رهبری، ظرفیت را در خود دیدم و وارد عرصه انتخابات شدم.
بسیاری بر این باور هستند که یکی از دلایل برکناری شما در سنگال انتقادتان از موازی کاری در دستگاه دیپلماسی بود، بسیاری، به اتفاقی که در سنگال رخ داد انتقاد داشتند و معتقد بودند نظر مشایی در برکناری شما تاثیرگذار بود، اساساً نقش و تاثیرگذاری مشایی را در نظرات احمدی نژاد چگونه می‌بینید؟
به دلایل اخلاقی و شخصی نسبت به چرایی و چگونگی اتفاقی که در سنگال افتاد تا پایان مسئولیت احمدی نژاد حرفی نمی زنم و به دلایل خاص آن نمی‌پردازم، اما اختلاف نظرهایی وجود داشت. مسئولیت در سیاست خارجی امر واقعی است که من سعی می کردم نقدهای خود را در خانواده و دولت مطرح کنم، اما درباره ارتباط احمدی نژاد با مشایی، جمله‌ای که احمدی نژاد گفت که «من مشایی هستم و مشایی من»، می‌تواند پاسخ روشنی باشد و نشان‌دهنده اتصال و تداخل روحی و هم اندیشی و هم‌نظری در سایر حوزه‌ها بین این دو نفر است.
بارزترین خصوصیتی که در احمدی نژاد می‌بینید، چیست؟
عملکرد احمدی نژاد مانند هر رئیس جمهور دیگری قابل ارزیابی است؛ چرا که در این نگاه هر دولتی دارای نقاط قوت و ضعفی است.
احمدی نژاد نیز شاخص‌هایی چون پرکاری، سخت‌کوشی، پرتلاشی و برداشتن گام‌هایی برای حوزه‌های عمرانی در زیرساخت‌ها که رهبری بر آن تاکید داشتند، دارا بود و قابل مقایسه با دولت‌های دیگر نیست.
بنابراین در حوزه اجرایی عمرانی کشور پروژه‌های کلانی در برق، تولید انبوه مسکن، راه‌سازی، سدسازی و ایجاد زیرساخت انجام شده که اتخاذ رویکردی فعال در سیاست خارجی منهای اظهاراتی نسنجیده که هزینه کشورداری را بالا می‌برد و مسئله هسته‌ای، از مجموع نقاط قوت دولت نهم بود.
در تبیین نقاط ضعف به دو محور می‌توان اشاره کرد؛ اول آن که دولت نباید از جایگاه قانونی خودش خارج شود و وارد عرصه‌هایی نظیر مکتب سازی و ارائه قرائت مختلف از دین شود؛ چرا که دولت دارای جایگاه استراتژیکی است و وظیفه اصلی او کشورداری می باشد که حل مشکلات و معیشت مردم و ارتقای جایگاه زندگی مردم از جمله این امور است.
امری که اتفاق افتاد آن بود که دولت به جای پرداختن به امور اصلی به بحث مکتب‌سازی و قرائت و تفسیر از دین پرداخت؛ این اتفاق در دولت هفتم و هشتم به وقوع پیوست، اما در اواخر دولت نهم و طول دولت دهم نهادینه شد، در حالی که دولت صلاحیت این امر را ندارد و قرائت و تفسیر از دین در تخصص دولت نیست، ممکن است شخصی نسبت به مسئله دینی آشنایی داشته باشد، اما این کار دولت و ماهو دولت نیست.
بنابراین این امر باعث کوتاهی دولت و عدم تمرکز آن بر حوزه کشورداری بویژه اقتصاد بود که حل مشکل بیکاری و تورم از جمله آن است؛ همچنین عدم تکیه به کار کارشناسی و پروسه تصمیم‌سازی از طریق بهبود بررسی تخصصی و کارشناسی برای رسیدن به برنامه پخته از جمله ضعف‌های دولت بود.
سازمان برنامه و بودجه در دولت من احیا می‌شود؛ چون انحلال سازمان برنامه و بودجه به معنی آن این است که تنها یک نفر در قوه مجریه تصمیم بگیرد؛ البته سازمان برنامه و بودجه به شکلی که وجود داشت، کشور را به سمت اوامر ملکوانه پیش می برد، به صورتی که سازمان برنامه و بودجه باید به کسی که صرفاً از رئیس جمهور دستور نمی گیرد، تبدیل شود، بنابراین دولت یازدهم باید به بازسازی سازمان برنامه اقدام کند تا کارها با کیفیت بالا انجام شود.
شما به باند به اصطلاح انحرافی اعتقاد دارید؟
در این زمینه کسانی در دولت به حوزه امور دینی وارد شدند که متخصص نبودند، جدا از آن که این دیدگاه آنان با نقد مواجه است، باید بگویم دولت جایگاه طرح چنین مواردی نیست و وظیفه تعریف قرائت‌های دین در جمهوری اسلامی بر عهده ولایت فقیه است که اگر دولت نیازمند تعریف قرائتی در حوزه دینی باشد، ولی فقیه باید این قرائت را تعریف کند، بنابراین همان گونه که بزرگان عمل می‌کنند و اگر ولی فقیه نظری بدهد بزرگان جامعه ما نظری خلاف او نمی‌دهند، باید بگویم که این امر بزرگترین انحراف در اواخر دولت نهم و طول دولت دهم بود که افرادی خود را بیتی در مقابل بیوت تعریف کردند و در حوزه دین به اظهارنظر پرداختند.
مطرح شدن بحث هولوکاست را در سخنان رئیس جمهور چطور ارزیابی می کنید و طرح این موضوع را تا چه حد در راستای سیاست خارجی کشور می‌دانید؟
سیاست خارجی تفسیر این دو حرف است؛ حرف خوب زدن و خوب حرف زدن، گاهی حرف خوبی را خوب نمی‌زنیم و برای کشور هزینه درست می کنیم، بنابراین بیان یک حادثه تاریخی و نقد آن به لحاظ کلی مشکلی ندارد؛ چرا که ما مواضع روشنی داریم و درباره مسئله رژیم صهیونیستی و فلسطین از منطقی قوی و جدی برخورداریم، همان طوری که سال‌های طولانی است که رهبر معظم انقلاب نسبت به مسائل خاورمیانه اظهارنظر می کنند، اما این کار را در ادبیاتی فاخر و منطقی بیان می نمایند، لذا اشکالی که از بحث هولوکاست می‌گیریم، اشکال در نحوه طرح این مسئله است.
اما، این به معنای آن نیست که هولوکاست موضوع قابل طرحی نباشد، نحوه طرح این مسئله دارای اهمیت است و نباید باعث تاثیرگذاری منفی در سیاست خارجی کشور شود.
درباره انتقاداتی که از عملکرد دولت انجام می‌دهید و واکنش احمدی نژاد بگویید.
معمولاً انتقادات را پذیرا نبود و دارای جزمیتی در تصمیم‌گیری بود که معتقد بود «این است و جز این نیست»، بنابراین بسیار طول می‌کشید که موضوعی خلاف آن امر و کار، برای ایشان ثابت شود.
اعضای اصلی کابینه شما متشکل از چه افرادی است؟
اعضای کابینه در دست بررسی است، اما اعلام اسامی آن را تا قبل از نتیجه انتخابات درست نمی دانم؛ چرا که رئیس جمهور دارای 50 درصد انتخاب برای وزراست و 50 درصد از آن مجلس است، بنابراین این امر که من به عنوان یک کار تبلیغی وزرای خود را معرفی کنم و بعد مجلس را تحت فشار قرار دهم که مردم به این خاطر به من رای دادند و شما باید به وزرای من رای اعتماد دهید را درست نمی‌دانم؛ چرا که مجلس و دولت در جایگاه قانونی با همدلی، هم‌افزایی و براساس منافع ملی باید با هم حرکت کنند.
چه عواملی باعث شد در شرایطی که کشور در وضعیت خوبی از لحاظ اقتصادی بسر نمی برد و کار برای رئیس جمهور بعدی از جهات مختلف سخت است، وارد عرصه انتخابات شوید؟
در دو سال و اندی گذشته شرایط کشور را رصد کردم و وضعیت کلی کشور را از منظرهای مختلف مشاهده نمودم و شاهد بودم که برخی مشکلات در حال نهادینه شدن است، بنابراین ضرورت‌هایی را که در حوزه روابط خارجی در کلام رهبری مورد تاکید قرار گرفت که باعث اعتبار بخشیدن جایگاه ایران است، مورد بررسی قرار دادم و با آسیب‌شناسی تیمم در طی هشت ماه گذشته به جامعیتی از اوضاع و شرایط کشور رسیدم؛ از سویی از 34 سال پیش با مدیران سراسر کشور در ارتباط بودم و به نقاط ضعف و قوت کشور اشراف دارم، علاوه بر اینکه حضور 26-27 ساله من در دستگاه دیپلماسی کشور این امکان را به وجود آورده است که این رصد را در نقاط مختلف دنیا نیز داشته باشم و نمونه‌های موفق و ناموفق کشورداری را در دنیا بررسی کنم، بنابراین در مجموع وقتی به ظرفیت‌های خودم رجوع کردم با توجه به شاخص‌های مورد نظر رهبری، ظرفیت را در خود دیدم و وارد عرصه انتخابات شدم.
بسیاری بر این باور هستند که یکی از دلایل برکناری شما در سنگال انتقادتان از موازی کاری در دستگاه دیپلماسی بود، بسیاری، به اتفاقی که در سنگال رخ داد انتقاد داشتند و معتقد بودند نظر مشایی در برکناری شما تاثیرگذار بود، اساساً نقش و تاثیرگذاری مشایی را در نظرات احمدی نژاد چگونه می‌بینید؟
به دلایل اخلاقی و شخصی نسبت به چرایی و چگونگی اتفاقی که در سنگال افتاد تا پایان مسئولیت احمدی نژاد حرفی نمی زنم و به دلایل خاص آن نمی‌پردازم، اما اختلاف نظرهایی وجود داشت. مسئولیت در سیاست خارجی امر واقعی است که من سعی می کردم نقدهای خود را در خانواده و دولت مطرح کنم، اما درباره ارتباط احمدی نژاد با مشایی، جمله‌ای که احمدی نژاد گفت که «من مشایی هستم و مشایی من»، می‌تواند پاسخ روشنی باشد و نشان‌دهنده اتصال و تداخل روحی و هم اندیشی و هم‌نظری در سایر حوزه‌ها بین این دو نفر است.
بارزترین خصوصیتی که در احمدی نژاد می‌بینید، چیست؟
عملکرد احمدی نژاد مانند هر رئیس جمهور دیگری قابل ارزیابی است؛ چرا که در این نگاه هر دولتی دارای نقاط قوت و ضعفی است.
احمدی نژاد نیز شاخص‌هایی چون پرکاری، سخت‌کوشی، پرتلاشی و برداشتن گام‌هایی برای حوزه‌های عمرانی در زیرساخت‌ها که رهبری بر آن تاکید داشتند، دارا بود و قابل مقایسه با دولت‌های دیگر نیست.
بنابراین در حوزه اجرایی عمرانی کشور پروژه‌های کلانی در برق، تولید انبوه مسکن، راه‌سازی، سدسازی و ایجاد زیرساخت انجام شده که اتخاذ رویکردی فعال در سیاست خارجی منهای اظهاراتی نسنجیده که هزینه کشورداری را بالا می‌برد و مسئله هسته‌ای، از مجموع نقاط قوت دولت نهم بود.
در تبیین نقاط ضعف به دو محور می‌توان اشاره کرد؛ اول آن که دولت نباید از جایگاه قانونی خودش خارج شود و وارد عرصه‌هایی نظیر مکتب سازی و ارائه قرائت مختلف از دین شود؛ چرا که دولت دارای جایگاه استراتژیکی است و وظیفه اصلی او کشورداری می باشد که حل مشکلات و معیشت مردم و ارتقای جایگاه زندگی مردم از جمله این امور است.
امری که اتفاق افتاد آن بود که دولت به جای پرداختن به امور اصلی به بحث مکتب‌سازی و قرائت و تفسیر از دین پرداخت؛ این اتفاق در دولت هفتم و هشتم به وقوع پیوست، اما در اواخر دولت نهم و طول دولت دهم نهادینه شد، در حالی که دولت صلاحیت این امر را ندارد و قرائت و تفسیر از دین در تخصص دولت نیست، ممکن است شخصی نسبت به مسئله دینی آشنایی داشته باشد، اما این کار دولت و ماهو دولت نیست.
بنابراین این امر باعث کوتاهی دولت و عدم تمرکز آن بر حوزه کشورداری بویژه اقتصاد بود که حل مشکل بیکاری و تورم از جمله آن است؛ همچنین عدم تکیه به کار کارشناسی و پروسه تصمیم‌سازی از طریق بهبود بررسی تخصصی و کارشناسی برای رسیدن به برنامه پخته از جمله ضعف‌های دولت بود.
سازمان برنامه و بودجه در دولت من احیا می‌شود؛ چون انحلال سازمان برنامه و بودجه به معنی آن این است که تنها یک نفر در قوه مجریه تصمیم بگیرد؛ البته سازمان برنامه و بودجه به شکلی که وجود داشت، کشور را به سمت اوامر ملکوانه پیش می برد، به صورتی که سازمان برنامه و بودجه باید به کسی که صرفاً از رئیس جمهور دستور نمی گیرد، تبدیل شود، بنابراین دولت یازدهم باید به بازسازی سازمان برنامه اقدام کند تا کارها با کیفیت بالا انجام شود.
شما به باند به اصطلاح انحرافی اعتقاد دارید؟
در این زمینه کسانی در دولت به حوزه امور دینی وارد شدند که متخصص نبودند، جدا از آن که این دیدگاه آنان با نقد مواجه است، باید بگویم دولت جایگاه طرح چنین مواردی نیست و وظیفه تعریف قرائت‌های دین در جمهوری اسلامی بر عهده ولایت فقیه است که اگر دولت نیازمند تعریف قرائتی در حوزه دینی باشد، ولی فقیه باید این قرائت را تعریف کند، بنابراین همان گونه که بزرگان عمل می‌کنند و اگر ولی فقیه نظری بدهد بزرگان جامعه ما نظری خلاف او نمی‌دهند، باید بگویم که این امر بزرگترین انحراف در اواخر دولت نهم و طول دولت دهم بود که افرادی خود را بیتی در مقابل بیوت تعریف کردند و در حوزه دین به اظهارنظر پرداختند.
مطرح شدن بحث هولوکاست را در سخنان رئیس جمهور چطور ارزیابی می کنید و طرح این موضوع را تا چه حد در راستای سیاست خارجی کشور می‌دانید؟
سیاست خارجی تفسیر این دو حرف است؛ حرف خوب زدن و خوب حرف زدن، گاهی حرف خوبی را خوب نمی‌زنیم و برای کشور هزینه درست می کنیم، بنابراین بیان یک حادثه تاریخی و نقد آن به لحاظ کلی مشکلی ندارد؛ چرا که ما مواضع روشنی داریم و درباره مسئله رژیم صهیونیستی و فلسطین از منطقی قوی و جدی برخورداریم، همان طوری که سال‌های طولانی است که رهبر معظم انقلاب نسبت به مسائل خاورمیانه اظهارنظر می کنند، اما این کار را در ادبیاتی فاخر و منطقی بیان می نمایند، لذا اشکالی که از بحث هولوکاست می‌گیریم، اشکال در نحوه طرح این مسئله است.
اما، این به معنای آن نیست که هولوکاست موضوع قابل طرحی نباشد، نحوه طرح این مسئله دارای اهمیت است و نباید باعث تاثیرگذاری منفی در سیاست خارجی کشور شود.
درباره انتقاداتی که از عملکرد دولت انجام می‌دهید و واکنش احمدی نژاد بگویید.
معمولاً انتقادات را پذیرا نبود و دارای جزمیتی در تصمیم‌گیری بود که معتقد بود «این است و جز این نیست»، بنابراین بسیار طول می‌کشید که موضوعی خلاف آن امر و کار، برای ایشان ثابت شود.
اعضای اصلی کابینه شما متشکل از چه افرادی است؟
اعضای کابینه در دست بررسی است، اما اعلام اسامی آن را تا قبل از نتیجه انتخابات درست نمی دانم؛ چرا که رئیس جمهور دارای 50 درصد انتخاب برای وزراست و 50 درصد از آن مجلس است، بنابراین این امر که من به عنوان یک کار تبلیغی وزرای خود را معرفی کنم و بعد مجلس را تحت فشار قرار دهم که مردم به این خاطر به من رای دادند و شما باید به وزرای من رای اعتماد دهید را درست نمی‌دانم؛ چرا که مجلس و دولت در جایگاه قانونی با همدلی، هم‌افزایی و براساس منافع ملی باید با هم حرکت کنند.
